© 2022
George BurggraaffFoto © George Burggraaff
Kalligrafie van de Boeddhistische monnik Thinch Nhat Hanh.
|
Verbondenheid met de Tao
versus ontsnappen aan het aardse lijden.
Taoïsme versus Boeddhisme
Er zijn veel overeenkomsten tussen Taoïsme
en Boeddhisme.
Beide gaan uit van respect voor alles wat leeft en is.
Beide zijn ook eeuwen voor Christus ontstaan, Boeddhisme in
Inda en Taoïsme in China. Bij beide spelen meditatie en dagelijkse
oefening een belangrijke rol. In beide is bewustzijn van je ademhaling
belangrijk.
Het zijn dus manieren van leven.
Het belangrijkste verschil is dat het Boeddhisme uitgaat
van ons gevangen zitten in aards lijden. Vervolgens biedt het Boeddhisme een
achtvoudig pad
om dit aardse lijden te ontstijgen. Het Taoïsme gaat
uit van de oerverbondenheid van alles met het oerprincipe Tao. Deze
oerverbinding leren zien en er naar handelen levert individuele vrijheid op
en verbondenheid met het leven en de aarde.
Mededogen
De belangrijkste
overeenkomst is het begrip mededogen, met andere mensen, dieren, planten,
het leven en nog breder, met alles wat er is.
Beide zijn dus liefdevol en zacht naar de
ander en al het andere.
Het Boeddhisme gelooft in reïncarnantie. De mens
die nog geen verlichting heeft bereikt keert terug en kan verder gaan op het achtvoudige pad. In het
Taoïsme is
er niets anders dan Tao, het grote
geheel in al zijn verschijiningsvormen, van zandkorrel tot zon. De Tao is oneindig groot en ook onbegrensd in tijd. In die
zin is alles er altijd en is dood en leven slechts een buitenkant.
De weg versus geen weg
Boeddhisme is veel uitdrukkelijker een religie met
gebeden, kloosters en rituelen. Het Taoïsme gaat uit van individuele
innerlijke kracht (Te), gebaseerd op fysieke oefening,
zoals tai chi en meditatie. In China en Taiwan zijn overigens wel
Taoïstische kloosters met Taoïstische priesters.
Het Boeddhisme biedt een heldere weg, het achtvoudige pad naar
verlichting.
Het Taoïsme biedt niet eens een vaag modderpad. toch is het
vooral een praktische filosofie, over hoe te leven en te handelen.
Het woord Tao wordt vaak vertaald met 'de weg', maar er is
geen weg nodig omdat dit suggereert dat
er iets is wat je kunt volgen, je moet het echter zelf doen en alles heeft de Tao al, anders was het er niet.
Je bent er al. Het doel
van Taoïsme is dus eenwording met de Tao en dus ook met jezelf en de
ander.
Het doel van het Boeddhisme is
ontsnappen uit de eeuwige cyclus van lijden en leven en dood. In het
Taoïsme zijn alle wegen goed, zelfs de zijwegen die mensen kiezen. Tao Te Tjing, tekst 53
Als er niet om de Tao wordt gelachen, zou de Tao niet bestaan,
tekst 41 uit de Tao
Te Tjing. De
kalligrafie hiernaast is van de Boeddhistische monnik
Thich Nhat Hanh. hier gaat het om een lach
uit dankbaarheid.
In het Taoïsme speelt het vrouwelijke
een belangrijke rol. Je kunt het zelfs een matriarchale filosofie
noemen, die uitgaat van moeder, het dal,
tekst 6.
Boeddhistische leiders zijn mannen, maar in zowel het Boeddhisme als het
Taoïsme zijn vrouwen en mannen gelijk. Het Taoïsme kent overigens geen
leiders en wordt ook wel als anarchistisch omschreven.
Het Taoïsme is veel meer een individuele belevingsfilosofie, een
levensstudie, dan een groepsdynamisch proces in kloosters en
gemeenschappen. Ieder mens mag zijn eigen weg zoeken en kan zijn eigen
innerlijke kracht ontwikkelen door te blijven onderzoeken hoe je vanuit de
Tao leeft. Dagelijkse meditatie, zoals tai chi, vergroot, stap voor stap, je
bewustzijn. Stap voor stap loopmeditaties horen ook bij het Boeddhisme.
Bewustwording van al het leven en je verbondenheid met al het leven is in
beide stromingen een essentie.
Het
Taoïsme gaat uit van het geheel
van
yin en yang, goed en
kwaad horen bij elkaar als dag en nacht. Het Boeddhisme kent geen yin en
yang.
Boeddhisme is vernoemd naar de Boeddha, de naam die Prins
Siddharta Gautama kreeg op het moment dat hij Nirwana bereikte en ontsnapte aan de
eeuwige cyclus van het aardse lijden.
Het Boeddhisme kent een schat aan
Boeddhistische teksten, terwijl het Taoïsme slechts een paar
bronteksten kent, waaronder de Tao Te Tjing, de Zhuang Zi en de Lei'Zi.
Er zijn dus aanzienlijke
verschillen, in uiterlijk en belevingswijze,
maar de overeenkomsten
zijn veel groter:
Respect voor al het leven en ontwikkeling van bewustwording door meditatie.
Misschien zijn beide filosofieën ontsproten aan dezelfde bron
en hebben eeuwen gescheiden evolutie geleid tot twee verschillende
uiterlijke verschijningsvormen?
|