Tao Te Tjing, toelichting bij het Taoïstische begrip de wijze

Toelichting bij de figuur van de wijze.

In veel Tao teksten komt de figuur van 'de wijze' voor.
Het Chinese teken voor wijze bevat eerst een oor en dan een mond.
Deze twee tekens staaan bovenop het teken voor kundig.
De wijze is eerst een goed luisteraar, en spreekt pas later.
De wijze is een geworden met de Tao, zo wijs is hij of zij.

De wijze kiest voor de binnenkant en niet voor de buitenkant. Tekst 38
De wijze weet zonder te reizen. Tekst 47
De wijze heeft geen vooringenomen standpunten. Tekst 49
De wijze geeft in plaats van neemt. Tekst 81

De wijze is ook een archetype voor de ideale mens.
De wijze gaat in de tekst soms over in de heerser. O.a. Tekst 66

Soms is er sprake van 'een wijs mens'.
Als de Tao aanwijzingen geeft zoals 'richt je op het goede',
dan kan er ook staan: 'de wijze richt zich op het goede'.

Ik probeerde het in de eerste vertalingen bij me zelf te houden:
‘Als ik slim ben, dan dit of dat...’

Nu kies ik voor: ‘De wijze vindt dit of dat ....’
dat voelt zachter, meer conform de Tao.
De wijze biedt beschutting in de vorm van een vaderfiguur.
Hij is ook niet bevelend in de zin van "doe dit, of dat"

In de Tao mag een mens zelf kiezen.
Er zijn altijd twee mogelijkheden: de Tao volgen of niet.
De Tao biedt beschutting en eigen verantwoordelijkheid.

Slechts één keer in alle 81 teksten krijgt de wijze een opdracht.
In tekst 77 dient een wijze te nemen van wie een overschot heeft
en te geven aan wie te weinig heeft.

De wijze ziet eruit als een landloper. Tekst 70.
De eenzame wijze Lao Tse trekt over een bergpas weg en verdwijnt.
Zo luidt de overlevering.

De wijze en varianten komen (onder meer) aan bod in de teksten
3, 7, 8, 12, 15, 17, 22, 26, 27, 28, 29, 31, 42, 47, 49, 57, 58, 60, 66, 70, 71, 72, 73, 77, 81